ispa logo

SPOR ECZASI VE DOPİNGİN TARİHİ

Doping tarihi, Antik Yunan M.Ö. 800’lü yıllara dayanmaktadır. Doping sözcüğü "dope" adı verilen; uyarıcı içecek olarak kullanılan viskoz afyon ekstresinden türemiştir. !920 yılında sentetik ilk doping maddesi olan amfetamin ortaya çıkana kadar bitkisel maddeler doping olarak kulllanılmıştır. Bunun üzerine 1928 yılında ilk defa Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği (IAAF) uyarıcıları yasaklamıştır.

1963 yılında ise; Avrupa Konseyi dopingle mücadele için Komisyon kurmuştur ve aynı zamanda ilk defa Amerika’da. Bir makalede ‘’ Spor Eczacılığı’’ tanımı ortaya çıkmıştır. Bu makalede eczacının rolü; sporda halk sağlığı ve güvenliğinin aktif bir sivil savunucusu olarak; koruyucu spor hekimliği ve ilk yardım kullanımı konularında bireysel sporcuya danışmanlık yapmak, takım doktoru ve eğitmeninin bir meslektaşı olarak onlara tavsiyelerde bulunmak ve onlara ilaç ve eğitim odası malzemeleri sağlamak olarak belirtilmiştir.

1967 yılındai Uluslarası Olimpiyat Komitesi (IOC) ilk Yasaklılar Listesi’ni yayımlamıştır.
İlerleyen yıllarda kafein, testosteron, beta-blokerler, büyüme hormonu ve eritropoietin gibi maddeler yasaklanmıştır. 1998 yılındaki Fransa Bisiklet Turu’na yapılan baskın sonucu (Festina Skandalı); 1999 yılında Dünya Anti-doping Ajansı (WADA) kurulmuştur.

2006 Altı yıllık eczacılık kursu başlamıştır. İkinci sınıf lisans sistemine sahip ilaç perakendecileri durdurulmuş ve kayıtlı ilaç satıcıları için bir sistem oluşturulmuştur. Japonya Hükümeti UNESCO Uluslararası Sözleşmesini imzalamıştır. 2009 yılında JADA Spor Eczacısı Sistemi başlatılarak; kayıtlı ilaç satış sistemi yürürlüğe girmiştir. 2010 yılında Japonya’da ilk Sertifikalı Spor Eczacıları görevlerine başlamıştır.

2014 yılında FIP (Uluslararası Eczacılar Federasyonu) spor eczacısının rolünü;

  • WADA Kodunun içeriği hakkında güncel bilgi sahibi olmak
  • Spora katılım da dahil olmak üzere egzersizin sağlığa olan faydalarını teşvik etmek
  • Gerekçeli ilaç kullanımı ile meşru ilaç kullanımı arasındaki farkı ayırt etmek
  • Koşullar izin verdiğinde, ve açıkça görüldüğünde; meşru olmayan bir şekilde performansı artırmak için kullanılmak üzere tasarlanmış bir ilacı vermeyi reddetmek
  • Bir kişinin yarışmalı bir spora katıldığı bildirildiğinde, kişinin ilaç kayıtlarının yapılması
  • Rekabetçi bir spora dahil kişilere; yasaklı maddelerin hangi ilaçlarda bulunduğu hakkında bilgi sağlamak
  • Atletik sporlarla uğraşanlara besin destek ürünlerinin yararları ve potansiyel riskleri hakkında bilgi sağlamak olarak tanımlamıştır.

Diğer Yazılar